Metoda BIOFEEDBACK - gimnastyka mózgu

EEG Biofeedback (neurofeedback) – jest metodą terapii opartą na sprzężeniu zwrotnym (jej korzenie sięgają do teorii warunkowania instrumentalnego Skinnera). W jej wyniku w mózgu tworzą się nowe połączenia między neuronami, co powoduje polepszenie pamięci, koncentracji, zwiększenie szybkości uczenia się oraz nabycie umiejętności panowania nad emocjami, zwłaszcza nad stresem. Podczas treningu osoba otrzymuje informację w jaki sposób pracuje jej mózg i ma możliwość zmiany wzorca jego fal na bardziej prawidłowy. W terapii możliwe jest modyfikowanie kilku z 6 fal obecnych w naszym mózgu – Delta, Theta, Alfa, SMR, Beta1 i Beta 2.
Fala Delta jest najwolniejszą falą odpowiedzialną za dobry sen. Fala Theta odpowiada za medytację, relaksację, intuicję – nadmiar tych fal w mózgu powoduje dekoncentrację. Fala Alfa odpowiada za relaks, głębokie zamyślenie, kreatywność, dobre samopoczucie, spokój – zaburzenia rytmu Alfa mogą powodować obniżenie nastroju, a nawet depresję. Fala SMR odpowiada za koncentrację, aktywność umysłową – jej zaburzenia powodują m.in. problemy z nauką, przewlekły stres. Fala Beta 1 jest odpowiedzialna za koncentrację w stanie czujności, pobudzenia, za panowanie nad emocjami. Fala Beta 2 jest inaczej nazywana falą stresu – odpowiada za równowagę emocjonalną w naszym organizmie.

Terapia Biofeedback polecana jest każdemu – zarówno dzieciom jak i dorosłym. Rozpoczyna się diagnozą, podczas której terapeuta obserwuje pracę mózgu i opracowuje plan terapii, która składa się zazwyczaj z kilkudziesięciu treningów. Każdy trening trwa około 36 minut i polega na graniu w specjalnie zaprojektowane gry komputerowe. Aby odnieść sukces w grze należy „ustawić” swój mózg na odpowiedni wzorzec fal. Podczas całego treningu pacjent jest podłączony do komputera za pomocą elektrod umieszczonych na uszach i na głowie. Terapeuta ma możliwość oglądania fal EEG „na żywo” oraz monitorowania fal i wskaźników pacjenta.

Metoda Biofeedback powstała na potrzeby NASA w latach 50-tych XIX wieku (niektórzy dlatego nazywają ją metodą z kosmosu). W latach 80-tych profesor Barry Sterman oraz dr Joel Lubar udowodnili jej skuteczność w badaniach nad osobami z epilepsją oraz ADHD i ADD. Niezależnie od nich w badaniach Pennisona nad weteranami wojennymi udowodniona została skuteczność metody Biofeedback w leczeniu stresu pourazowego, a Tansey dowiódł jej efektywności w terapii dzieci z dysleksją.

Terapia jest całkowicie bezpieczna, nie ma żadnych skutków ubocznych. Polecana jest zarówno osobom zdrowym, które chcą poprawić jakość swojego życia, jak i pacjentom z zaburzeniami uwagi, nastroju, pamięci, snu, nerwicami, tikami, dysleksją, dysgrafią, dysortografią, ADD, ADHD, cierpiącym na stres pourazowy. Z dużym powodzeniem wykorzystywana jest w terapii dzieci w wieku szkolnym, aby poprawić ich koncentrację oraz zwiększyć efektywność pracy. Efekty terapii są zazwyczaj trwałe, a koło 90% pacjentów potwierdza jej skuteczność i widzi jej pozytywny wpływ na swoje życie.

Ministerstwo Edukacji Narodowej kilka lat temu sfinansowało zakup kilkuset aparatów do EEG-Biofeedback do szkół i Poradni-Psychologiczno Pedagogicznych, gdyż uznano, że należy również tą formą terapii wspierać rozwój dzieci i młodzieży. W Bielsku-Białej głównie szkoły specjalne dysponują specjalistycznym sprzętem do tego rodzaju terapii i wykwalifikowana kadrą do jej prowadzenia.

Opracowała:

Dagmara Jurasz-Siwińska

Psycholog w Zespole Szkół Specjalnych im. K.I. Gałczyńskiego w Bielsku-Białej

Artykuł przygotowano na podstawie następującej literatury:

„Neurofeedback. Wprowadzenie do podstawowych koncepcji psychofizjologii stosowanej” M. Thompson, L. Thompson; Wydawnictwo: Biomed Neurotechnologie.

„ABC… Biofeedback” G. Rusek, E. Warszawska, P. Wyszomirski; Wydawnictwo: Medico-Brain, Centrum Rozwoju Mózgu.